İnovasyonu girişimcilik prensipleriyle hayata geçirerek sektöreetki eden startup dünyası şirketler için giderek daha büyük tehditoluşturmaya başlıyor ve kurumlara kıyasla çok daha sınırlı kaynaklarlahareket etmelerine rağmen, şirketlerin her ürün ve hizmetine rakipolmayı başarıyor. Özellikle sürekli inovasyon arayışında olan veyalın girişimcilik yöntemleri sayesinde zaman kaybetmeksizin işgeliştirebilen startuplar, önemli başarılara imza atıyor. Büyük olanın küçük olanı yendiği dönem artık, hızlı ve çevik olanın diğerini yendiği bir döneme evriliyor. Rekabetin kurallarının değişmesiyle hem dünyada hem Türkiye’de startuplar ezber bozmaya başlıyor.
“Startuplar aşırı belirsizliğin olduğu ortamlarda ölçeklenebilir büyümeyi sağlayacak iş modeli arayışında olan girişimlerdir.”
Yeni nesil girişimler olarak karşımıza çıkan startuplar, Steve Blank tarafından “tekrarlanabilir ve ölçeklenebilir bir iş modeli arayan geçici kuruluş” şeklinde tanımlanıyor. Paul Graham ise “Startup hızlı büyümek için tasarlanmış bir şirkettir. Yeni kurulmuş olmak, bir şirketi kendi başına startup yapmaz. Startup teknoloji odaklı olmak zorunda da değildir.” şeklinde startupları tarifliyor. Tüm bu tanımlamalar doğrultusunda startupları, aşırı belirsizliğin olduğu ortamlarda ölçeklenebilir büyümeyi sağlayacak iş modeli arayışında olan girişimler olarak tanımlamak mümkün. Ayrıca startup ifadesinin girişim tipinin ötesinde, girişimin içinde bulunduğu evreyi de ifade ettiğini belirtmekte fayda var.
Startup sayısı ve gücü tüm dünyada ve Türkiye’de hızla büyüyor. Girişim sermayeleri tarafından büyük meblağlarda fonlanan, arkalarına güçlü yatırımcıları destekçi olarak alan ve dikkat çeken büyüklükte cirolar yapan startuplar, her geçen gün kurumlar için daha ciddi bir rakip haline geliyor.
Dünyada “tekboynuz” (unicorn) olarak adlandırılan; startup olarak ortaya çıkmış ve şu anda değeri bir milyar dolar ve üzeri olan girişim sermayesi destekli şirketlerin daha önce örneklerine rastlanmamış şekilde çıkış göstermesi ise bu yükselişin önemli bir göstergesi olarak ifade ediliyor. Bu şirketler arasında birinci sırada bulunan popüler video paylaşım uygulaması TikTok’ın çatı şirketi ByteDance’in değerlemesi ise 75 milyar dolara yükselerek Uber’in önüne geçti. ByteDance ve Uber’in (72 milyar dolar) ardından gelen diğer tekboynuz şirketler değerlerine göre, ulaşım alanında Didi Chuxing (56 milyar dolar), konaklama sektöründe Airbnb (29.3 milyar dolar) ve yine ulaşım alanında Space X (21.5 milyar dolar) olarak sıralanıyor.(10)
Tekboynuz dünyasının, ilk dönemlerde finans sektöründe yeşerdiği ve zamanla diğer sektörlere de yayılarak dünya çapında 290 şirkete ve toplamda 995 milyar dolar değere ulaştığı görülüyor(11). Sadece finans sektöründe özelleşmiş startuplar olan finansal teknoloji (fintech) dünyası, toplam 115,64 milyar dolar değere sahip 34 şirketten oluşuyor. Türkiye’de henüz bir tekboynuz bulunmamakla beraber, startuplara yapılan yatırımlar 2018’in üçüncü çeyreğinde 43 milyon dolara ulaştı, yıl sonu yatırım beklentisi ise 60 milyon doları buluyor. Yatırımların 2017 yılına göre düşüş göstermesinin sebebi ise bir önceki yıl var olan fonların süresinin dolması olarak görülüyor.(12)
Kaynak;